อรรถกถา ชาดกบางภาค

BIA-P.1.2.1/17

อรรถกถา ชาดกบางภาค

อรรถกถา ชาดกบางภาค

นิบาตชาดก มีเนื้อหากล่าวถึงพระอดีตชาติของพระพุทธเจ้าที่เสวยพระชาติเป็นพระโพธิสัตว์ โดยให้รายละเอียดเกี่ยวกับภูมิหลังและการกลับชาติมาเกิดของบุคคลในสมัยพุทธกาล ชาดกในนิบาต หรือที่เรียกว่า นิบาตชาดก หมายถึง ชาดกทั้ง 547 เรื่องที่มีอยู่ในคัมภีร์ขุททกนิกายของพระสุตตันตปิฎก ในพระไตรปิฎกภาษาบาลี นิบาตชาดกแต่งเป็นคาถาคือคำฉันท์ล้วนๆ โดยจะมีการแต่งขยายความเป็นร้อยแก้ว เป็นอรรถกถาชาดก ชาดกในพระไตรปิฎกนี้จะถูกจัดหมวดหมู่ตามจำนวนคาถา มีทั้งหมด 22 หมวด หรือ 22 นิบาต นิบาตสุดท้ายคือ นิบาตที่ 22 ประกอบด้วยชาดก 10 เรื่อง หรือที่เรียกว่า “ทศชาติชาดก”

หนังสือปัญญาสชาดกนี้ หรือชาดกนอกนิบาต เป็นวรรณกรรมทางพุทธศาสนาซึ่งพระเถระชาวเชียงใหม่ได้รวบรวมเรื่องนิทานปรัมปราที่แพร่หลายในยุคนั้น แล้วนำมารจนาเป็นชาดกภาษาบาลีขึ้นในระหว่าง พ.ศ. 2000 - 2200 โครงสร้างการนำเสนอปัญญาสชาดกมีลักษณะเลียนแบบนิบาตชาดกหรืออรรถกาชาดกที่พระสงฆ์ชาวลังกาประพันธ์ไว้ อันประกอบด้วย ปัจจุบันวัตถุ อดีตนิทาน บทคาถาภาษิต และสโมธานหรือประชุมชาดก เนื้อหาสาระในปัญญาสชาดกกล่าวถึงพระพุทธเจ้าเมื่อครั้งเสวยพระชาติเป็นพระโพธิสัตว์ มีปณิธานมุ่งมั่นในการบำเพ็ญพระบารมีในอดีตชาติต่าง ๆ อย่างมั่นคง ไม่ย่อท้อต่อความทุกข์ยากและอุปสรรคนานัปการ ด้วยปรารถนาสูงสุดเพียงได้บรรสุพระสัมมาสัมโพธิญาณเท่านั้น สุดท้ายพระโพธิสัตว์ผู้มีพระจริยวัตรงดงาม เพียบพร้อมด้วยคุณธรรมล้ำเลิศ จึงสามารถผ่านพ้นความทุกข์ยากลำบาก จนได้บรรลุผลตามพระปณิธานที่ตั้งไว้ รวมชาดกทั้งสิ้น 61 เรื่อง แบ่งเป็น ปฐมภาค 50 ชาดก และปัจฉิมภาค 11 ชาดก

หนังสือปกแข็งสีแดง สันปกพิมพ์อักษรเดินทองต่อจากชื่อเรื่องว่า "๑. มิน. ๗๔. ติกกนิบาต สัตตกนิบาต อัฐกนิบาต วีสตินิบาต จัตตาลีสนิบาต ปัญญาสชาดก อินทปัญโญ (เงื่อม)"

ประกอบด้วยเรื่อง

นิบาตชาดก เล่ม ๑๒ ติกกนิบาต ปทุมวรรค ที่ ๒ หน้า [1] - [98]

นิบาตชาดก เล่ม ๙ สัตตกนิบาต แล อัฏฐกนิบาต หน้า [99] - [419]

นิบาตชาดก เล่ม ๑๔ วีสตินิบาต หน้า [420] - [701]

หมายเหตุ

- มีลายมือเขียนบนปกมุมบนซ้ายว่า "พระเงื่อม พานิช."

นิบาตชาดก จตฺตาฬีสนิบาต หน้า [702] - [851]

ปัญญาสชาดก ภาคที่ ๔ หน้า [852] - [951]

ปัญญาสชาดก ภาคที่ ๒๐ หน้า [952] - [1087]

หมายเหตุ

- มีลายมือเขียนที่หน้าปกว่า "พระเงื่อม, อินฺทปัญโญ."

- ใบรองปกหลังมีลายมือพุทธทาสภิกขุแต่งคาถาบาลีเกี่ยวกับการจำพรรษาที่สวนโมกข์ 1 หน้า

- มีเอกสารแทรกเป็นจดหมายจาก ส. สุทธวาสี. ถึง พระครูสุธนธรรมสาร ลงวันที่ 1 มกราคม 2506 จำนวน 1 หน้า พร้อมซองจดหมาย

พ.ศ. 2474

Item

สิ่งพิมพ์บนกระดาษ ปกแข็ง จำนวน 1087 หน้า

ที่มาจากหอสมุดธรรมทาน วัดชยาราม ชั้นสอง ตู้หมายเลข 2 ชั้นที่ 1

ชาดก, อรรถกถา, นิทานคติธรรม, พระโพธิสัตว์

ชาดก, อรรถกถา, นิทานคติธรรม, พระโพธิสัตว์