อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลิ อถวา อภิธมฺมตฺถวิภาวินี นาม อภิธมฺมตฺสงฺคหฎีกา

BIA-P.1.2/92 กล่อง 14

อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลิ อถวา อภิธมฺมตฺถวิภาวินี นาม อภิธมฺมตฺสงฺคหฎีกา

คัมภีร์อื่น ลำดับที่ 60 อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินี

พระอภิธรรมมัตถสังคหะ มาจากคำว่า อภิธมฺม แปลว่า ธรรมอันประเสริฐยิ่ง หมายความว่า เป็นธรรมที่มีอยู่จริง เป็นธรรมที่เป็นจริงได้แก่ พระอภิธรรมปิฎก 7 คัมภีร์ อตฺถ แปลว่า เนื้อความ หมายความว่า เป็นเนื้อหาหรือเป็นหัวข้อแห่งพระอภิธรรม ได้แก่ จิต เจตสิก รูป นิพพาน และบัญญัติ สํ แปลว่า โดยย่อ คห แปลว่า รวบรวม เมื่อประมวลความหมายแห่งคำเหล่านี้เข้าด้วยกันแล้วก็มีความหมายว่า จิต เจตสิก รูป นิพพาน และบัญญัติ ที่พระองค์ทรงแสดงไว้ในพระอภิธรรมปิฎก 7 คัมภีร์นั้นได้ รวบรวมมาแสดงโดยย่อในปกรณ์นี้ พระอภิธัมมัตถสังคหะนี้ เป็นชื่อของปกรณ์ ที่พระอนุรุทธาจารย์ได้รวบรวมอธิบายความโดยย่อแห่ง พระอภิธรรมปิฎก แบ่งเป็น 9 ปริจเฉท คือ

ปริจเฉทที่ 1 ชื่อว่า จิตตสังคหวิภาค รวบรวมแสดงจิตปรมัตถ

ปริจเฉทที่ 2 ชื่อว่า เจตสิกสังคหวิภาค รวบรวมแสดงเจตสิกปรมัตถ

ปริจเฉทที่ 3 ชื่อว่า ปกิณณกสังคหวิภาค รวบรวมแสดงธรรมต่างๆ 6 หมวด คือ เวทนา เหตุ ทวาร กิจ อารมณ์ และวัตถุ

ปริจเฉทที่ 4 ชื่อว่า วิถีสังคหวิภาค รวบรวมแสดงวิถีจิต

ปริจเฉทที่ 5 ชื่อว่า วิถีมุตตสังคหวิภาค รวบรวมแสดงจิตที่พ้นวิถีและธรรมที่เกี่ยวเนื่องกับจิตที่พ้นวิถี

ปริจเฉทที่ 6 ชื่อว่า รูปสังคหวิภาค รวบรวมแสดงรูปปรมัตถและนิพพาน

ปริจเฉทที่ 7 ชื่อว่า สมุจจยสังคหวิภาค รวบรวมแสดงธรรมที่สงเคราะห์เข้าเป็นหมวดเดียวกันได้

ปริจเฉทที่ 8 ชื่อว่า ปัจจยสังคหวิภาค รวบรวมแสดงธรรมที่อุปการะซึ่งกันและกัน และแสดงบัญญัติธรรมด้วย

ปริจเฉทที่ 9 ชื่อว่า กัมมัฏฐานสังคหวิภาค รวบรวมแสดงอารมณ์อันเป็นที่ตั้งแห่งการงานทางใจ คือ สมถะ และ วิปัสสนา

อภิธัมมัตถวิภาวินีฎีกา เป็นคัมภีร์ที่แนะนำไว้ศึกษาคู่กันกับพระคัมภีร์อภิธัมมัตถสังคหะ เพราะถือว่าอภิธัมมัตถสังคหะเป็นคัมภีร์ชั้นอรรถกถา คัมภีร์ชั้นหลังอธิบายจึงเป็นคัมภีร์ชั้นฎีกา ผู้แต่งคัมภีร์นี้คือ พระสุมังคลาจารย์ เป็นศิษย์พระสารีบุตรเถระชาวลังกา

พิมพ์ครั้งที่ [พ.ศ. 2466]

[1] - [303]

หมายเหตุ

คัมภีร์อื่น ลำดับที่ 60 อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวินี ใช้เรียนในหลักสูตรเปรียญธรรม

พ.ศ. 2466

Item

สิ่งพิมพ์บนกระดาษ ปกอ่อน จำนวน 303 หน้า

อภิธมฺมตฺถสงฺคหปาลิ อถวา อภิธมฺมตฺถวิภาวินี นาม อภิธมฺมตฺสงฺคหฎีกา

ติสฺสทตฺตตฺเถเรน ราสุธินา เชตวนมหาวิหารวิสินา โสธิตา

๒๔๖๕ พุทฺธสเก มุทฺทิตา ปฐเม วาเร

สฺยามรฏฺฐสฺส ราชธานิยํ มหามกุฏราชวิทฺยาลเยน ปกาสิตา ๒๔๖๖

กรุงเทพฯ โรงพิมพ์พาณิชศุภผล ถนนสามเพ็ง

อภิธัมมัตถสังคหบาลี, อภิธัมมัตถภาวินี, อรถถกถา, ฎีกา

อภิธัมมัตถสังคหบาลี, อภิธัมมัตถภาวินี, อรถถกถา, ฎีกา